Thông tin về việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine đã trở thành đề tài nóng vào cuối tuần trước. Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang xem xét cung cấp cho Kiev những vũ khí này, và trong một cuộc trò chuyện với Tổng thống Ukraine Zelensky, ông Trump đã đặt câu hỏi liệu Kiev có kế hoạch tấn công các thành phố quan trọng của Nga nếu họ được trang bị vũ khí tầm xa của Mỹ.
Nhà Trắng đã nhanh chóng lên tiếng phản bác những đồn đoán này. Thư ký báo chí Karoline Leavitt cho biết ông Trump chỉ đang đặt ra một câu hỏi và không hề khuyến khích Ukraine thực hiện các hành động như vậy.
Thông tin này xuất hiện trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Ukraine đang trải qua những thay đổi đáng kể. Đồng thời, phương Tây cũng đã công bố một kế hoạch do NATO hậu thuẫn, theo đó các thành viên liên minh sẽ mua các hệ thống vũ khí do Mỹ sản xuất cho Ukraine.
Theo nhà nghiên cứu Federico Borsari của Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), nếu Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk, đây sẽ là một nâng cấp đáng kể cho kho vũ khí của Ukraine, đặc biệt là về khả năng tấn công tầm xa.
Tên lửa hành trình Tomahawk có tốc độ cận âm và được thiết kế để tấn công chính xác các mục tiêu trên bộ. Với tầm hoạt động từ 1.600 đến 2.500 km, Tomahawk đã được sử dụng lần đầu tiên trong chiến đấu trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc của Mỹ năm 1991 và hiện là một vũ khí quan trọng trong kho vũ khí tầm xa của Mỹ.
Mỗi tên lửa Tomahawk có giá khoảng 2 triệu USD, được sản xuất bởi tập đoàn Raytheon. Đây là công cụ chính để Mỹ tấn công các mục tiêu trên bộ ở khoảng cách rất xa, chủ yếu được phóng từ các phương tiện hải quân như tàu ngầm và tàu nổi.
Tomahawk có khả năng bay ở độ cao thấp và thực hiện các động tác né tránh để giảm thiểu nguy cơ bị đánh chặn. Phiên bản mới nhất của tên lửa có thể được lập trình lại giữa chuyến bay và thậm chí có thể bay lơ lửng trên đầu mục tiêu trước khi tấn công.
Ukraine muốn có Tomahawk vì hiện tại họ phụ thuộc vào các loại vũ khí do phương Tây cung cấp như Storm Shadow, vốn đã được sử dụng rất hiệu quả nhưng chỉ có tầm bắn khoảng 250 km. Để thực hiện các cuộc tấn công tầm xa, Ukraine chủ yếu sử dụng máy bay không người lái và các tên lửa như Palianytsia do chính nước này phát triển.
Nếu sở hữu tên lửa Tomahawk, Ukraine có thể nhắm vào nhiều mục tiêu hơn tại Nga khi tiến hành các cuộc tấn công tầm xa, đặc biệt là Moscow và St. Petersburg. Ông Serhii Bratchuk, phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Chiến dịch phía Nam của quân đội Ukraine cho biết: “Đây là một phần của chiến dịch gây áp lực lên hậu cần, hệ thống phòng không và tinh thần của người dân Nga”. Tomahawk sẽ cho phép Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác và mạnh mẽ hơn nhiều vào Moscow.
Tuy nhiên, thách thức đối với Kiev là tên lửa Tomahawk “không dễ sử dụng”. Ông Vadym Skibitskyi, Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine (HUR), cho rằng: “Các phương tiện phóng chính là tàu chiến hoặc máy bay ném bom chiến lược. Chúng tôi không có máy bay ném bom chiến lược nào”. Nhà phân tích Borsari cũng cho rằng Ukraine đang thiếu cơ sở hạ tầng hải quân cần thiết cho việc phóng tên lửa Tomahawk từ biển, và việc triển khai phiên bản phóng từ mặt đất cũng sẽ đòi hỏi những hoạt động hậu cần phức tạp.
Khi các cuộc thảo luận về vũ khí tầm xa mà phương Tây cung cấp cho Ukraine vẫn tiếp tục, nhiều nhà phân tích cho rằng có những hệ thống khác khả thi hơn đối với Kiev trong tương lai gần. “Khi bàn về các loại vũ khí tiềm năng mà Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine với tầm bắn xa hơn ATACMS, chúng ta nên xem xét nhiều loại khác, chẳng hạn như Tên lửa Không đối đất Tầm xa Liên hợp (JASSM). Tên lửa có tầm bắn khoảng 1.000 km, rất mạnh mẽ và có thể là một giải pháp tốt cho Ukraine. Nó dễ dàng tích hợp vào máy bay của Ukraine hơn nhiều so với Tomahawk”, ông Borsari lưu ý.