Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào ngày 22-6, dự kiến việc rút khỏi tổ chức này sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026. Ông Trump cho rằng UNESCO đang theo đuổi các giá trị không phù hợp với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông đang thực hiện.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly giải thích rằng quyết định rút khỏi UNESCO được ông Trump đưa ra do tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ. Theo bà Kelly, những giá trị này không phù hợp với chính sách hợp lý mà người dân Mỹ đã lựa chọn. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng việc tiếp tục là thành viên của UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ, vì tổ chức này được cho là đang thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và các chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ, trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Ngay sau tuyên bố của ông Trump, Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định này. Tuy nhiên, bà Azoulay cũng cho biết rằng quyết định rút khỏi UNESCO đã được lường trước và tổ chức đã có sự chuẩn bị cho tình huống này. Bà Azoulay nhấn mạnh rằng Mỹ hiện chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của UNESCO, và tổ chức đã đa dạng hóa nguồn tài trợ để giảm thiểu sự phụ thuộc vào một quốc gia.
UNESCO cũng cho biết rằng việc Mỹ rút khỏi tổ chức này sẽ ảnh hưởng nhất định đến một số chương trình được Washington tài trợ. Tuy nhiên, tổ chức này cũng khẳng định sẽ tiếp tục hoạt động và thực hiện các mục tiêu của mình.
Không chỉ có phản ứng từ UNESCO, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng lên tiếng về quyết định này. Ông Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Động thái rút khỏi UNESCO của Mỹ không phải là lần đầu tiên. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi tổ chức này vào năm 2017, nhưng sau đó đã được nối lại dưới thời Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, với việc ông Trump quay lại nắm quyền, quyết định này đã được lặp lại.
Hiện tại, Mỹ là một trong những quốc gia đóng góp ngân sách lớn cho UNESCO. Việc rút khỏi tổ chức này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của UNESCO mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa.