Một phát hiện địa chất quan trọng gần đây tại Trung Quốc đã làm dấy lên sự quan tâm lớn trong cộng đồng khoa học quốc tế và có thể thay đổi cách tiếp cận đối với tài nguyên chiến lược đất hiếm trong thế kỷ 21. Đất hiếm, được xem như “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò then chốt trong sản xuất nhiều công nghệ hiện đại như pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và hệ thống vũ khí tối tân.
Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại Bạch Vân Ngao Bác, khu tự trị Nội Mông Cổ. Mỏ đất hiếm này chiếm đến 90% trữ lượng của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu. Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó đã xác định rằng các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao.
Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ sinh thái toàn diện bao gồm khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science Advances đã đưa ra một phát hiện quan trọng: phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định trước đây, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma diễn ra cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ lịch sử hình thành của mỏ đất hiếm巨大 này mà còn mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu.
Khám phá này có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm và phát hiện các mỏ đất hiếm quy mô lớn, từ đó giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, nơi hiện đang nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất đối với việc khai thác và sử dụng đất hiếm trên quy mô toàn cầu vẫn là công nghệ tách chiết. Đây là một bí quyết mà cho đến nay chỉ Trung Quốc có thể thực hiện trên quy mô công nghiệp.
Việc Bắc Kinh kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn cung thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước. Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua hướng tới năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn đơn thuần là một vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành một vấn đề chiến lược và sống còn đối với nhiều quốc gia.
Như vậy, phát hiện tại Bạch Vân Ngao Bác không chỉ có ý nghĩa về mặt khoa học mà còn có những tác động quan trọng về mặt chiến lược và kinh tế. Việc nghiên cứu và tìm hiểu sâu hơn về “mật mã” địa chất này sẽ là chìa khóa giúp thế giới mở ra một chương mới trong việc tiếp cận và sử dụng tài nguyên chiến lược này.