Nghệ thuật truyền thống đang đứng trước một thách thức lớn trong việc tìm kiếm nghệ sĩ trẻ tài năng để kế thừa và phát triển giá trị di sản nghệ thuật quý giá này. Theo thống kê của Cục Nghệ thuật biểu diễn vào năm 2024, số lượng diễn viên trong độ tuổi từ 20-25 ở các đơn vị sân khấu trên toàn quốc chỉ chiếm 5,6%. Điều này đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào để giữ gìn và phát triển loại hình nghệ thuật đặc sắc này.
NSƯT Trần Quang Khải, Đoàn nghệ thuật Cải lương thuộc Nhà hát sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, cho biết lực lượng diễn viên của đoàn hiện tại có độ tuổi trên 40 chiếm 64%. Điều này dẫn đến việc diễn viên già phải hóa trang vào vai diễn trẻ trong nhiều vở diễn. Ông cũng chỉ ra rằng trong nhiều năm qua, trường Đại học Sân khấu Điện ảnh không tuyển sinh nghệ thuật truyền thống, dẫn đến thiếu vắng nghệ sĩ trẻ trong các bộ môn như Tuồng, Chèo, Cải lương. Các đoàn nghệ thuật truyền thống dù có nhu cầu tuyển nghệ sĩ trẻ nhưng thiếu cơ chế linh hoạt và bị giới hạn bởi chỉ tiêu biên chế.
NSƯT Nguyễn Thị Lộc Huyền, Đoàn nghệ thuật Tuồng thuộc Nhà hát sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, cũng đồng tình rằng nhiều năm không có sinh viên theo học Tuồng và nhà trường không mở được lớp đào tạo. Phần lớn diễn viên đều đã trên 40, 50 tuổi. Theo bà, việc thiếu hụt nghệ sĩ trẻ trầm trọng đang đe dọa sự tồn vong của nghệ thuật truyền thống.
NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, cho rằng việc đào tạo một nghệ sĩ sân khấu nghệ thuật truyền thống đòi hỏi thời gian dài và cần có cơ chế hỗ trợ đặc biệt. Hiện nay, việc đào tạo sơ cấp, trung cấp gần như không có, và tuyển sinh cấp đại học khi các tài năng đã 18 tuổi trở lên là quá muộn. Bà cũng nhấn mạnh rằng vấn đề lớn nhất là thiếu cơ chế phù hợp để thu hút người trẻ, mặc dù nhiều người trẻ có năng khiếu và tình yêu với nghệ thuật truyền thống.
NSND Lê Tiến Thọ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định rằng cần có cơ chế đặc thù trong vấn đề đào tạo và hỗ trợ nghệ sĩ sân khấu truyền thống để họ sống được với nghề. Ông cũng đề xuất rằng cần có sự thay đổi trong cơ chế chính sách và cách thức đào tạo đặc thù cho nghệ thuật truyền thống. Nếu không có sự hỗ trợ và cơ chế phù hợp, sẽ rất khó để tìm kiếm nghệ sĩ trẻ tài năng cho loại hình nghệ thuật đặc sắc này.
Trước tình hình hiện nay, việc tìm kiếm giải pháp để thu hút nghệ sĩ trẻ và bảo tồn nghệ thuật truyền thống đang trở nên cấp thiết. Một số ý kiến cho rằng cần có các chương trình đào tạo đặc biệt, cũng như các chính sách hỗ trợ để giúp nghệ sĩ trẻ có thể phát triển tài năng và sống được với nghề. Ngoài ra, việc xây dựng các chương trình biểu diễn và các dự án nghệ thuật cũng có thể giúp thu hút người trẻ đến với nghệ thuật truyền thống.
Trong bối cảnh hiện nay, bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống đang đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư nhiều hơn. Với sự chung tay của các cơ quan chức năng, các nghệ sĩ và người dân, hy vọng rằng nghệ thuật truyền thống sẽ tiếp tục được giữ gìn và phát triển trong tương lai.