Cụm đền cổ Ta Muen và đền Preah Vihear, tọa lạc trên dãy Dangrek, là những di sản lịch sử quý giá với niên đại hàng nghìn năm và là tâm điểm của tranh chấp giữa Campuchia và Thái Lan. Cụm đền Ta Muen bao gồm ba ngôi đền: Ta Muen Thom, Ta Muen Toch và Ta Kwai, trong đó Ta Muen Thom là ngôi đền lớn nhất và nổi tiếng nhất.

Ngày 24/7 vừa qua, giao tranh đã nổ ra tại đây sau khi phát ngôn viên quân đội Campuchia, Maly Socheata, cáo buộc binh sĩ Thái Lan vi phạm thỏa thuận khi tiến vào khu vực đền và rào dây thép gai xung quanh, ngăn cản du khách tiếp cận. Sự việc này đã làm dấy lên mối quan ngại về tình hình an ninh và chủ quyền tại khu vực biên giới giữa hai quốc gia.

Đền Ta Muen Thom, được xây dựng dưới thời vua Udayadityavarman II (trị vì từ năm 1050 – 1066), là một phần của tuyến đền cổ nối liền Angkor (Campuchia) với Phimai (Thái Lan). Campuchia tuyên bố chủ quyền dựa trên biên giới thời Đế quốc Khmer, trong khi Thái Lan khẳng định đền nằm trong lãnh thổ của mình. Sự tranh chấp chủ quyền này đã trở thành một vấn đề nhạy cảm trong mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Ngôi đền này được xây bằng đá ong và sa thạch, bố trí theo hình chữ nhật, hướng về phía nam, một điểm hiếm thấy trong kiến trúc Khmer. Trong khuôn viên có tượng thần bò Nandi và khối đá tự nhiên tượng trưng cho linga, biểu trưng sinh lực sáng tạo của Shiva. Những đặc điểm kiến trúc độc đáo này đã làm cho đền Ta Muen Thom trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn cho du khách và nhà nghiên cứu.

Bên cạnh đó, đền Ta Muen Toch, nằm cách đền Ta Muen Thom khoảng 300m, là điểm dừng chân thứ hai trong cụm ba ngôi đền Khmer cổ nằm sát biên giới Thái Lan – Campuchia. So với đền chính Ta Muen Thom, Ta Muen Toch có quy mô nhỏ hơn, được xây dựng bằng đá sa thạch với kiến trúc đơn giản. Mặc dù không lớn như Ta Muen Thom, nhưng Ta Muen Toch vẫn giữ được những nét kiến trúc đặc trưng của thời kỳ Khmer cổ.

Đền Ta Kwai, cách cụm đền Ta Muen Toch khoảng 10km về phía đông nam, hiện chỉ còn lại vài bức tường đá và nền móng, ẩn giữa rừng. Sự hoang sơ và tách biệt ấy lại khiến nơi đây thu hút những du khách ưa khám phá và đam mê khảo cổ. Dù không còn nguyên vẹn, nhưng Ta Kwai vẫn là một phần quan trọng của lịch sử và văn hóa của khu vực.

Về phần đền Preah Vihear, cách đền Ta Muen Thom khoảng 110km, là ngôi đền Hindu thế kỷ 11 nằm trên đỉnh dãy Dangrek, ở độ cao 525m. Với giá trị lịch sử và kiến trúc đặc biệt, Preah Vihear được mệnh danh là ‘vua của những ngôi đền trên núi’ và từng được chuyên trang du lịch Lonely Planet Lonely Planet xếp vào danh sách ’10 điểm đến không thể bỏ qua khi tới Campuchia’. Preah Vihear không chỉ là một di sản văn hóa quý giá mà còn là biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và công cụ chính trị nội bộ.

Mối quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan về vấn đề này trở nên căng thẳng từ năm 2008, khi UNESCO công nhận Preah Vihear là di sản thế giới. Tranh chấp chủ quyền leo thang thành xung đột vũ trang khiến nhiều người thương vong. Cụm đền Ta Muen và đền Preah Vihear không chỉ là điểm đến mang tính lịch sử văn hóa mà còn là biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và công cụ chính trị nội bộ, khiến tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Ngày 23-7 vừa qua, Madame Tussauds đã chính thức giới thiệu 13 tượng sáp mới của nữ ca sĩ Taylor Swift, tái hiện những bộ trang phục biểu tượng trong chuyến lưu diễn huyền thoại The Eras Tour. Chuyến lưu diễn này đã bắt đầu từ tháng 3-2023 và kết thúc vào tháng 12-2024. Đây là lần triển khai tượng sáp trên nhiều địa điểm lớn nhất trong suốt 250 năm lịch sử của Madame Tussauds, vượt qua 7 tượng sáp của Harry Styles năm 2023 và 8 tượng sáp của Lady Gaga năm 2011.

Những tượng sáp này sẽ được trưng bày tại 13 thành phố trên 4 châu lục, với mục tiêu mang đến cho người hâm mộ cảm giác như đang đứng trên sân khấu cùng Taylor Swift. The Eras tour của Taylor Swift đã khép lại, thu về hơn 2 tỉ USD. Taylor Swift được xem là một biểu tượng của thời đại và là thế lực văn hóa thực thụ. Madame Tussauds từ lâu đã là tấm gương phản chiếu thế giới người nổi tiếng, ghi dấu những cá nhân tạo ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa đương đại.

Hơn 40 nghệ nhân đã cùng nhau thực hiện dự án này trong suốt 14 tháng. Mỗi tượng đều khoác lên mình một bộ trang phục từng được Taylor Swift diện trong tour diễn The Eras Tour. Hình ảnh công bố trong ngày ra mắt cho thấy các tượng sáp hiện đang có mặt tại Hollywood, Las Vegas, New York, Orlando và Nashville – đại diện cho 5 thời kỳ âm nhạc đáng nhớ của Taylor Swfit.

Tại Hollywood, tượng sáp đại diện cho album Speak Now gây chú ý với bộ đầm dạ hội màu tím nhạt của Nicole + Felicia, có chân váy xếp tầng ombré bằng vải tuyn – được chính nhà thiết kế tái tạo riêng cho phiên bản tượng sáp này. Tượng sáp còn lại sẽ trưng bày tại Amsterdam, Berlin, Blackpool, Budapest, Hong Kong, London và Sydney. Đặc biệt, tượng thứ 13 không đặt cố định ở một thành phố cụ thể như 12 tượng còn lại, mà sẽ di chuyển qua nhiều địa điểm khác nhau.

Theo tạp chí Time, sau gần 150 đêm diễn khắp thế giới, The Eras tour của nữ ca sĩ Taylor Swift khép lại vào tháng 12-2024, thu hút hơn 10 triệu khán giả tham dự, chạm mốc 2 tỉ USD sau đêm nhạc cuối cùng tại Vancouver. Gần đây nhất, cô được Billboard bình chọn là nữ nghệ sĩ hàng đầu thế kỷ 21 nhờ tầm ảnh hưởng, thành tích âm nhạc và quan điểm mạnh mẽ về quyền lợi nghệ sĩ.

Taylor Swift cũng đã giành lại bản quyền 6 album đầu tay của mình. Trong bức thư tay đăng tải lên website chính thức, nữ ca sĩ vỡ òa, hạnh phúc thông báo: ‘Toàn bộ âm nhạc tôi từng tạo ra giờ đã thuộc về tôi’. Billboard và Time là những nguồn tin đáng tin cậy trong lĩnh vực âm nhạc và văn hóa đại chúng.