Trong bối cảnh ngành tư pháp đang tích cực triển khai các biện pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và kiểm soát quyền lực, Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Nam Định đã tiên phong trong việc quán triệt và thực hiện nghiêm túc các quy định mới của Đảng. Đặc biệt, việc triển khai Quy định số 183-QĐ/TW ngày 18/9/2024 của Ban Chấp hành Trung ương về bảo vệ cơ quan, tổ chức và người thi hành công vụ trong hoạt động tư pháp đã được Cục THADS tỉnh Nam Định thực hiện quyết liệt.

Quy định này được xem là một ‘lá chắn’ pháp lý quan trọng, tạo hành lang an toàn để các chấp hành viên, công chức an tâm thực thi nhiệm vụ, kiên quyết đấu tranh với các hành vi cản trở, chống đối việc thi hành án, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Song song với đó, Cục THADS tỉnh Nam Định cũng triển khai Quy định số 189-QĐ/TW ngày 8/10/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

Đây là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Cục THADS tỉnh, nhằm đảm bảo sự minh bạch, công khai trong quản lý tài chính và tài sản công. Một trong những điểm nhấn quan trọng trong hoạt động của Cục THADS tỉnh Nam Định là việc ban hành và triển khai Kế hoạch kiểm tra công tác THADS và theo dõi thi hành án hành chính trên quy mô toàn tỉnh. Kế hoạch này được xây dựng với phương châm ‘chủ động phòng ngừa, phát hiện từ sớm, xử lý từ gốc’.

Điểm khác biệt của đợt kiểm tra năm nay là tính toàn diện và chiều sâu. Theo đó, 100% các đơn vị, bao gồm cả các phòng chuyên môn thuộc Cục và các Chi cục THADS cấp huyện, thành phố, đều phải tiến hành tự kiểm tra. Cục THADS tỉnh đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, thực hiện kiểm tra toàn diện tại 2 Chi cục và kiểm tra theo chuyên đề tại 7 Chi cục còn lại.

Kết quả kiểm tra mang lại nhiều tín hiệu tích cực, các kết luận sau kiểm tra đã thẳng thắn chỉ rõ những mặt làm tốt, đồng thời cũng xác định các tồn tại, hạn chế ở từng mặt công tác cụ thể. Bên cạnh đó, công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo được xem là một kênh thông tin quan trọng để đo lường sự hài lòng của người dân và là cơ sở để hoàn thiện công tác chuyên môn.

Cục THADS tỉnh Nam Định đã chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện nghiêm túc Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Thời gian tới, Cục THADS tỉnh Nam Định xác định các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu là tiếp tục tập trung cao độ vào việc thi hành dứt điểm các vụ việc có giá trị lớn, các vụ án tham nhũng, kinh tế và các vụ việc liên quan đến tín dụng, ngân hàng. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ để phòng ngừa vi phạm từ trong trứng nước.

Việc phân biệt giữa các khái niệm ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ tham nhũng là vô cùng quan trọng trong quá trình xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ về các khái niệm này, dẫn đến những hệ lụy trong thực tiễn.

Mới đây, tại tỉnh Đắk Nông, một trường hợp nhầm lẫn giữa ‘tố cáo’ và ‘phản ánh’ đã xảy ra. Ông N.V.T, trú tại huyện Đắk R’lấp, đã gửi đơn đến cơ quan chức năng với nội dung cho rằng một cán bộ địa chính xã có dấu hiệu nhận tiền bồi dưỡng khi làm thủ tục tách thửa đất. Tuy nhiên, qua xác minh ban đầu, nội dung ông T trình bày chỉ là phản ánh về thái độ, cách ứng xử của cán bộ khi tiếp dân, không có căn cứ rõ ràng về hành vi vụ lợi hay trục lợi.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cũng cho biết, trong thời gian qua, mặc dù đã có quy định tương đối rõ ràng, nhưng trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa phân biệt được khái niệm khi thực hiện ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ về hành vi tham nhũng. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy trong thực tiễn, như đơn thư bị gửi sai thẩm quyền, nội dung không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác tiếp nhận, phân loại và xử lý thông tin.

Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 không cung cấp giải thích từ ngữ cũng như không phân biệt sự khác nhau giữa ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ về hành vi tham nhũng. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật hiện hành về giải thích đối với ‘phản ánh’, ‘tố cáo’, ‘báo cáo’ cho thấy có nhiều yếu tố khác biệt.

Tố cáo được hiểu là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kì cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Theo quy định của pháp luật, tố cáo là một quyền của công dân, nhằm giúp cơ quan có thẩm quyền phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.

Phản ánh là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó. Phản ánh không nhằm mục đích yêu cầu xử lý một hành vi cụ thể, mà chỉ nhằm cung cấp thông tin, gợi ý cho cơ quan có thẩm quyền.

Báo cáo là một loại văn bản hành chính của cơ quan, tổ chức, cá nhân để thể hiện tình hình, kết quả thực hiện công việc nhằm giúp cho cơ quan, người có thẩm quyền có thông tin phục vụ việc phân tích, đánh giá, điều hành và ban hành các quyết định quản lý phù hợp. Báo cáo thường được sử dụng trong môi trường hành chính, quản lý, nhằm cung cấp thông tin định kỳ hoặc đột xuất về một vấn đề cụ thể.

Có thể hiểu ‘tố cáo tham nhũng’ là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. ‘Phản ánh tham nhũng’ là việc cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến hành vi tham nhũng. ‘Báo cáo tham nhũng’ là trình bày sự việc, tình hình hoặc ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang khi phát hiện hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi mình công tác.

Giám đốc Cục phòng chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) Semen Kryvonos đã lên tiếng chỉ trích quyết định mới của chính quyền liên quan việc kiểm soát cơ quan phòng chống tham nhũng. Quyết định này đã gây ra sự phẫn nộ trong công chúng Ukraine và làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng.

Ngày 22.7, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ký thông qua luật thu hồi quyền tự chủ đối với NABU và Văn phòng Công tố Chống tham nhũng chuyên biệt (SAPO). Theo đó, Ukraine trao cho tổng công tố, vị trí do Tổng thống Zelensky bổ nhiệm, quyền kiểm soát chặt chẽ 2 cơ quan trên. Quy trình ký duyệt luật này được đánh giá là chóng vánh bất thường. Dự luật kiểm soát NABU và SAPO được quốc hội Ukraine đưa ra tại phiên họp sáng 22.7 và chỉ mất 2 tiếng để các nghị sĩ bỏ phiếu thông qua.

Ngay lập tức, công chúng Ukraine đã phẫn nộ và xuống đường biểu tình phản đối việc chính phủ Ukraine muốn kiểm soát cơ quan chống tham nhũng. Các đối tác phương Tây cũng bày tỏ quan ngại trước động thái trên của Kyiv. Để xoa dịu dư luận và đồng minh, ông Zelensky ngày 24.7 đã đề xuất dự luật khôi phục quyền tự chủ cho NABU và SAPO. Tuy nhiên, hình ảnh và uy tín của nhà lãnh đạo Ukraine đã bị tổn hại nghiêm trọng.

NABU và SAPO là 2 cơ quan chống tham nhũng độc lập được Ukraine thành lập từ năm 2014. Việc đặt các cơ quan trên dưới quyền kiểm soát của chính phủ dấy lên những lo ngại ông Zelensky có thể tác động đến quá trình điều tra và bao che những người thân cận. Các nhà phân tích chính trị nhận định Ukraine đã tự làm khó mình, trong bối cảnh họ đang rất cần sự ủng hộ của phương Tây trong giai đoạn then chốt của cuộc xung đột với Nga.

Trong khi đó, tình hình chiến trường Ukraine vẫn đang diễn ra căng thẳng. Tổng thống Zelensky ngày 25.7 nói lực lượng Ukraine đang giao tranh căng thẳng với lực lượng Nga xoay quanh TP.Pokrovsk (tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine). Tại cuộc họp Hội đồng Bảo an LHQ ngày 25.7, Đại sứ Mỹ Dorothy Shea đã thúc giục các quốc gia, trong đó nêu đích danh Trung Quốc, dừng xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng cho Nga. Washington cho rằng hoạt động xuất khẩu trên đã giúp Moscow phát triển công nghiệp và tăng cường năng lực tấn công Ukraine bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV).

Phó đại diện thường trực Trung Quốc tại LHQ Cảnh Sảng phản bác rằng Trung Quốc luôn kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu hàng lưỡng dụng, bao gồm xuất khẩu UAV.

Việc đầu tư và bồi dưỡng về thanh tra, kiểm tra nội bộ, giải quyết đơn và phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và bền vững. Điều này đặc biệt quan trọng khi các doanh nghiệp tại Việt Nam đang phát triển với quy mô ngày càng lớn và cơ cấu tổ chức ngày càng phức tạp.

TS. Phạm Tuấn Anh, Phó Trưởng Khoa Nghiệp vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (Khoa Nghiệp vụ 2), Trường Cán bộ Thanh tra, cho biết nhu cầu bồi dưỡng về thanh tra, kiểm tra nội bộ, giải quyết đơn và phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp là rất lớn và cấp thiết. Kết quả khảo sát từ các doanh nghiệp và học viên làm công tác thanh tra cho thấy 89% đánh giá việc bồi dưỡng là rất cần thiết và 11% là cần thiết. Đặc biệt, việc bồi dưỡng về phòng, chống tham nhũng giúp nâng cao nhận thức về tác hại của tham nhũng và tầm quan trọng của công tác phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp.

TS. Phạm Tuấn Anh nhấn mạnh rằng việc nghiên cứu xây dựng chương trình bồi dưỡng về thanh tra, kiểm tra nội bộ doanh nghiệp, giải quyết đơn và phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp sẽ giúp mở rộng chương trình và đối tượng bồi dưỡng của nhà trường, đồng thời đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và xã hội. Ông cũng đề xuất các chương trình bồi dưỡng cần được thiết kế phù hợp với từng đối tượng và đặc thù của doanh nghiệp để mang lại hiệu quả cao nhất.

Ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra, đánh giá cao những nội dung của đề tài “Xây dựng khung chương trình bồi dưỡng kỹ năng thanh tra, kiểm tra nội bộ, giải quyết đơn và phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp” mà Ban Chủ nhiệm đề tài đã xây dựng. Ông cho rằng nội dung đề tài đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ và giải quyết đơn, phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp. Ông cũng đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài chỉnh sửa và nhanh chóng hoàn thiện để đưa vào chương trình giảng dạy của nhà trường.

Như vậy, việc xây dựng và triển khai các chương trình bồi dưỡng về thanh tra, kiểm tra nội bộ, giải quyết đơn và phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp không chỉ là cần thiết mà còn là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Qua đó, không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và tuân thủ pháp luật mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh và bền vững.