Ngành bao bì đang đứng trước những thách thức lớn trong việc chuyển đổi xanh, không chỉ từ yêu cầu của luật pháp trong nước mà còn từ nhu cầu tiêu dùng bền vững và các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có những thay đổi mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu tái chế và giảm thiểu rác thải. Trong bối cảnh đó, Liên minh Tái chế Bao bì Pro Việt Nam đã được thành lập với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tái chế đồng bộ và thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo hướng thực chất.

Sau 6 năm hoạt động, Pro Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng kể, như thu gom và tái chế hơn 64.000 tấn bao bì vào năm 2024. Tuy nhiên, ngành tái chế vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc phân loại rác tại nguồn chưa được thực hiện hiệu quả và thiếu chế tài mạnh để khuyến khích phân loại rác là những khó khăn nổi bật. Ngoài ra, sản phẩm tái chế của Việt Nam còn gặp khó khăn khi xuất khẩu sang một số thị trường như EU do quy trình chứng nhận phức tạp và yêu cầu kỹ thuật khắt khe.

Để giải quyết những thách thức này, Pro Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu và phương hướng hoạt động mới. Tổ chức này sẽ tập trung mở rộng mạng lưới hợp tác để nâng cao hiệu quả thu gom, tái chế, ứng dụng công nghệ trong phân loại rác và quản lý dữ liệu tái chế. Đồng thời, các doanh nghiệp thành viên sẽ thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, dễ thu gom, dễ tái chế. Mục tiêu của Pro Việt Nam là đến năm 2030, toàn bộ bao bì do các thành viên đưa ra thị trường sẽ được thu gom, tái chế, góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.

Một số doanh nghiệp tái chế đã áp dụng công nghệ mới để tái chế chai nhựa thành sản phẩm mới, như Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân. Công ty này đã xây dựng hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa, giúp giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường. Tuy nhiên, để kinh tế tuần hoàn phát triển, cần sự phối hợp của chính sách, nhà sản xuất, hiệp hội, khối thu gom phi chính thức, cùng truyền thông, giáo dục cộng đồng.

Việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giảm thiểu rác thải mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các doanh nghiệp và cộng đồng. Pro Việt Nam và các doanh nghiệp thành viên đang nỗ lực để hiện thực hóa mục tiêu này, đồng thời kêu gọi sự tham gia và hỗ trợ từ tất cả các bên liên quan. Với sự hợp tác và nỗ lực chung, chúng ta có thể xây dựng một tương lai bền vững hơn cho môi trường và cho nền kinh tế.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã tham gia vào liên minh tái chế Pro Việt Nam để cùng nhau giải quyết thách thức về tái chế bao bì. Nếu như bạn muốn tìm hiểu thêm về hoạt động của Pro Việt Nam cũng như các giải pháp tái chế bao bì hiện nay, bạn có thể liên hệ với họ để được hỗ trợ tốt nhất.

Trong hơn một thập kỷ qua, Dexter Barsigan, một người đàn ông 47 tuổi sống tại Manila, Philippines, đã duy trì cuộc sống của gia đình mình thông qua việc tái chế rác thải điện tử. Công việc này không chỉ giúp anh nuôi sống gia đình mà còn góp phần vào việc giảm thiểu tác động môi trường của việc vứt bỏ thiết bị điện tử một cách không kiểm soát. Tuy nhiên, nghề nghiệp này cũng đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe cho anh và hàng trăm người cùng nghề khác trong khu vực.

Anh Barsigan bắt đầu cảm nhận được những tác động tiêu cực đến sức khỏe của mình từ khoảng ba năm trước. Đôi tay của anh bắt đầu đau nhức và thị lực của anh dần mờ đi. Tình trạng này ngày càng trở nên nặng hơn, đến mức có những ngày anh không thể làm việc mà chỉ có thể ngồi nhìn vợ và con mình làm thay. Nghề nghiệp của anh được gọi là “mambabaklas”, một thuật ngữ dùng để chỉ những người chuyên rã phế liệu điện tử để lấy các kim loại có giá trị như niken, nhôm và đồng.

Việc làm này, theo lời của anh Barsigan, “giúp chúng tôi có cơm ăn, cho con đi học”. Anh và hàng trăm người khác trong khu vực Onyx, một con phố tại Manila, đã chọn nghề nghiệp này như một cách để sinh sống. Họ làm việc chăm chỉ mỗi ngày, phân loại và xử lý rác thải điện tử để lấy các bộ phận có thể tái sử dụng. Mặc dù công việc này có thể mang lại thu nhập, nhưng nó cũng đi kèm với những rủi ro về sức khỏe mà anh Barsigan và những người cùng nghề phải đối mặt hàng ngày.

Các chuyên gia y tế đã nhiều lần cảnh báo về những nguy cơ sức khỏe liên quan đến việc tiếp xúc với rác thải điện tử, bao gồm cả việc tiếp xúc với các chất độc hại như chì, thủy ngân và cadmium. Những chất này có thể gây ra các vấn đề về thần kinh, thận và thậm chí là ung thư. Việc thiếu các biện pháp bảo hộ lao động và quy định an toàn tại các khu vực tái chế không chính thức như ở Onyx càng làm tăng nguy cơ cho những người làm việc trong ngành này.

Anh Barsigan và những người cùng nghề của mình đang phải đối mặt với một thực tế khó khăn. Họ cần công việc này để duy trì cuộc sống của gia đình, nhưng đồng thời họ cũng phải đối mặt với những rủi ro về sức khỏe. Việc tìm kiếm một giải pháp bền vững để bảo vệ sức khỏe của họ và cải thiện điều kiện làm việc đang trở thành một thách thức lớn cho cả chính phủ và các tổ chức xã hội.

Trong khi chờ đợi những thay đổi tích cực, anh Barsigan và những người khác trong khu vực Onyx tiếp tục làm việc, hy vọng rằng sẽ có một tương lai tốt hơn cho họ và gia đình mình. Họ hy vọng rằng công việc của họ sẽ không chỉ giúp họ có được cuộc sống tốt hơn mà còn đảm bảo được sức khỏe và an toàn cho bản thân và những người thân yêu.

Ngành công nghiệp mỹ phẩm Pháp đang trải qua một quá trình đánh giá lại các mô hình kinh doanh của mình trước những yêu cầu nghiêm ngặt của luật chống lãng phí vì nền kinh tế tuần hoàn (AGEC) của Pháp. Mục tiêu của luật này là đạt được tỷ lệ tái sử dụng bao bì lên tới 7% vào cuối năm 2025 và 10% vào năm 2027. Trong bối cảnh pháp lý này, sáu đơn vị trong ngành đã cùng nhau ra mắt một dự án thí điểm có tên ‘La Boucle Beauté Parfums’, diễn ra từ ngày 30 tháng 6 đến ngày 31 tháng 10 tại 192 điểm bán hàng trên khắp Pháp.

Dự án thí điểm này được khởi xướng bởi Circul’R với sự hỗ trợ của We Don’t Need Roads và tổ chức sinh thái Citeo. Nó bao gồm bốn thương hiệu lớn: Parfums Christian Dior (LVMH), Diptyque, Kenzo Parfums (L’Oréal), và Rochas (Interparfums), cùng với hai nhà phân phối, Nocibé và Beauty Success. Mục đích chính của dự án là kiểm tra khả năng tái sử dụng chai nước hoa trên quy mô lớn bằng cách cho phép khách hàng mang chai nước hoa đã qua sử dụng của các thương hiệu tham gia để đổi lấy phần thưởng do mỗi thương hiệu chọn.

Các chai được thu thập sau đó sẽ được phân loại và rửa tại một trung tâm chuyên dụng sử dụng logistics chung, trước khi được tái điều chỉnh để lưu hành lại. Quá trình làm sạch, rất quan trọng để đảm bảo chất lượng tái sử dụng, dựa trên quy trình rửa bằng CO₂ – một quy trình sáng tạo không sử dụng nước, chất tẩy rửa, hay dung môi.

‘Trên cơ sở những bài học kinh nghiệm từ thí điểm đầu tiên với sản phẩm chăm sóc da, chúng tôi hiện đang ra mắt thí điểm mới này dành riêng cho nước hoa’, giám đốc liên minh của Circul’R, Sixtine Jourde-Roussel, cho biết. ‘Tiếp cận dần dần theo loại hình sản phẩm cho phép chúng tôi xây dựng một nền tảng vững chắc và thực tế cho tái sử dụng trong mỹ phẩm’.

Mặc dù cam kết giảm thiểu dấu chân môi trường, dự án thí điểm tái sử dụng chai này vẫn cần phải chứng minh giá trị kỹ thuật của mình. Thông tin phản hồi từ thí điểm sẽ được sử dụng cho một loạt các phân tích môi trường và kinh tế, bao gồm tiêu thụ nước và năng lượng. Mô hình kinh tế cũng sẽ được thực hiện để xác định điều kiện cho khả năng tồn tại của một hệ thống như vậy trên quy mô lớn. Đồng thời, một nghiên cứu người tiêu dùng sẽ phân tích nhu cầu của khách hàng đối với mô hình mới này.

‘Chúng tôi cần khối lượng để tái sử dụng tạo ra động lực và kinh tế规模’, Jourde-Roussel cho biết. ‘Điều này có nghĩa là xem xét lại giá trị của một chai nước hoa, không chỉ như bao bì, mà như một vật thể bền vững, có khả năng sử dụng trong các dòng sản phẩm ít cao cấp hơn hoặc thị trường thứ cấp’.

Sản xuất thủy tinh vẫn là một trong những quy trình tiêu tốn nhiều năng lượng nhất trong ngành công nghiệp mỹ phẩm và nước hoa. Sáng kiến này có thể trở thành bước đầu tiên hướng tới tiêu chuẩn hóa tái sử dụng trong thế giới nước hoa cao cấp, một ngành lâu nay thống trị bởi bao bì sử dụng một lần. Dự án Circul’R đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu này, tạo điều kiện cho việc tái sử dụng và tái chế trong ngành công nghiệp mỹ phẩm.

Thành phố Huế đang tích cực triển khai việc phát triển mạng lưới thu gom phế liệu công nghệ, với mục tiêu mỗi phường, xã đều có ít nhất một người tham gia vào nghề thu gom. Tổ hợp tác nghề ve chai công nghệ đã được thành lập tại các phường như Vỹ Dạ, Thuận Hóa, Phú Xuân, Thủy Xuân và đang được mở rộng ra nhiều địa bàn khác.

Điểm nổi bật của tổ hợp tác này là việc ứng dụng công nghệ số vào thu gom phế liệu. Người dân trên địa bàn được khuyến khích cài đặt và sử dụng ứng dụng mGreen để đặt lịch hẹn thu mua ve chai, rác tái chế, phế liệu. Thông qua ứng dụng, các thành viên trong tổ có thể nhận được yêu cầu với thông tin, địa chỉ cụ thể để chủ động sắp xếp công việc và tối ưu lịch làm việc. Họ cũng được hỗ trợ theo dõi lịch sử giao dịch, dòng tiền và quản lý khách hàng một cách hiệu quả.

Theo thống kê của Hội Liên hiệp phụ nữ TP Huế, trên địa bàn có hơn 500 hội viên phụ nữ làm nghề thu mua ve chai, đa số còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, thông qua công việc này, các chị em đã đóng góp thầm lặng vào việc bảo vệ môi trường khi thu gom và phân loại rác thải theo đúng quy trình.

Để kết nối các thành viên cùng ngành nghề và hỗ trợ họ, Hội đã thành lập các tổ hợp tác thu gom ve chai và kết nối với các dự án, tổ chức để được hỗ trợ cung cấp trang thiết bị bảo hộ và phương tiện lao động.

Dự án “Huế – Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” đã triển khai nhiều chương trình nhằm giảm thiểu rác thải nhựa và đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn hiệu quả. Đến nay, đã có 15.182 hộ gia đình và 492 cơ sở kinh doanh được tuyên truyền và thu gom được hơn 18 tấn rác nhựa.

Việc thành lập tổ hợp tác số 3 là dấu mốc quan trọng, góp phần mở rộng mạng lưới thu gom ve chai công nghệ trên toàn địa bàn. Dự kiến sắp tới, 40 phường, xã mới của TP Huế sẽ dần được kết nối với người thu mua phế liệu thông qua nền tảng số hiện đại, góp phần thúc đẩy Huế trở thành đô thị xanh – sạch – tuần hoàn.

Hiện nay, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội vàng để phát triển kinh tế tuần hoàn, một mô hình phát triển bền vững và tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững.

Theo các chuyên gia, tiềm năng kinh tế tuần hoàn của Việt Nam là rất lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, năng lượng và giao thông. Trong lĩnh vực rác thải và năng lượng tái tạo, nhiều doanh nghiệp đã và đang triển khai các dự án xử lý rác thải và chuyển giao công nghệ nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ T-TECH Việt Nam, cho biết việc ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong các nhà máy xử lý rác là bước cuối cùng của chu trình tái chế và tái sử dụng chất thải. Công ty của ông đã triển khai khoảng 200 dự án lò đốt rác tại 34 địa phương và đã biến phần rác đốt thành nhiên liệu phát điện. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường mà còn tạo ra nguồn năng lượng tái tạo sạch.

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đồng bộ hóa dữ liệu từ các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân. Việc xây dựng một nền tảng quốc gia để xác thực nguồn gốc sản phẩm và áp dụng công nghệ như blockchain sẽ giúp đảm bảo minh bạch và chống gian lận hiệu quả hơn trong chuỗi cung ứng.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định rằng kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu để ứng phó với khủng hoảng tài nguyên, biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế tuần hoàn, Việt Nam cần tháo gỡ một số điểm nghẽn, đặc biệt là về chính sách và cơ chế hỗ trợ.

Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là việc thiếu linh hoạt trong các chính sách hiện hành. Cần có một chiến lược rõ ràng hơn, cùng với các cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng xanh hiệu quả, để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng xử lý chất thải và chuyển giao công nghệ tuần hoàn.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các Nghị định sau đó đã tạo ra hành lang pháp lý cho mô hình phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn hiệu quả, vẫn cần những thay đổi đột phá trong tư duy và chính sách, cũng như sự tham gia tích cực của tất cả các bên liên quan.

Trước mắt, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tuần hoàn trong sản xuất và tiêu dùng sẽ là bước đi quan trọng. Các doanh nghiệp cần được khuyến khích và hỗ trợ để đầu tư vào công nghệ tái chế, tái sử dụng và xử lý chất thải một cách hiệu quả.

Ngoài ra, nâng cao nhận thức của cộng đồng về lợi ích của kinh tế tuần hoàn cũng là yếu tố then chốt. Khi người dân và doanh nghiệp cùng tham gia vào việc giảm thiểu rác thải, tái sử dụng sản phẩm và ủng hộ các sản phẩm đến từ mô hình kinh tế tuần hoàn, Việt Nam sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển bền vững.

Tóm lại, với tiềm năng lớn và sự cần thiết của kinh tế tuần hoàn, Việt Nam đang có cơ hội để phát triển mô hình kinh tế mới, không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Sự phối hợp và đồng lòng của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân sẽ là chìa khóa để mở ra tương lai bền vững.