Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa, việc các công ty ô tô hàng đầu như Toyota, Volkswagen và BMW tìm cách mở rộng thị trường của mình sang Trung Quốc – thị trường lớn nhất thế giới – không còn là điều bất ngờ. Tuy nhiên, để tiếp cận thị trường đầy tiềm năng này, họ buộc phải hợp tác với các nhà sản xuất địa phương. Sự hợp tác này không chỉ giúp các công ty nước ngoài tăng cường sự hiện diện tại thị trường Trung Quốc mà còn tạo điều kiện cho sự lan tỏa kiến thức, từ đó giúp nâng cao chất lượng sản phẩm của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trong những năm gần đây là minh chứng cho hiệu quả của chiến lược hợp tác này. Từ năm 2001 đến năm 2017, ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã trải qua một quá trình tăng trưởng mạnh mẽ, với sản lượng ô tô sản xuất và bán ra trên toàn thế giới chiếm hơn 1/3 tổng số. Không chỉ tập trung vào số lượng, chất lượng của ô tô Trung Quốc cũng đã được cải thiện đáng kể. Theo số liệu, tỷ lệ trục trặc của xe du lịch nội địa Trung Quốc đã giảm 75% từ năm 2001 đến năm 2014.

Một yếu tố quan trọng dẫn đến sự cải thiện chất lượng này có thể được quy cho sự lan tỏa kiến thức từ các công ty ô tô nước ngoài thông qua các liên doanh. Shengmao Cao, trợ lý giáo sư chiến lược tại Kellogg, định nghĩa sự lan tỏa kiến thức này là việc các công ty có thể quan sát và áp dụng kiến thức và bí quyết sản xuất của nhau một cách tự nhiên hoặc thông qua các thỏa thuận hợp tác. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích hàng nghìn cuộc khảo sát do J.D. Power & Associates thực hiện từ năm 2001 đến năm 2014 và nhận thấy rằng hiệu ứng lan tỏa tri thức từ các liên doanh đã đóng góp 8,3% vào sự cải thiện chất lượng tổng thể của ô tô Trung Quốc trong giai đoạn đó.

Việc định lượng những hiệu ứng lan tỏa này không chỉ giúp các công ty hiểu rõ hơn về quyết định hợp tác mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách công nghiệp và chiến lược kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, sự hợp tác giữa các công ty nước ngoài và các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào các công ty nước ngoài có thể cân bằng giữa mục tiêu kiếm lợi nhuận và khả năng nuôi dưỡng một đối thủ cạnh tranh trong tương lai.

Trước những thách thức và cơ hội trong thị trường ô tô Trung Quốc, các công ty cần phải xem xét kỹ lưỡng chiến lược hợp tác của mình. Trong khi hợp tác với các nhà sản xuất địa phương có thể giúp họ tiếp cận thị trường rộng lớn, họ cũng cần phải cân nhắc các rủi ro liên quan đến việc chia sẻ kiến thức và công nghệ. Đồng thời, chính phủ Trung Quốc cũng cần phải xây dựng các chính sách phù hợp để hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong nước, đồng thời đảm bảo cạnh tranh công bằng trong thị trường.

Nhìn chung, sự hợp tác giữa các công ty ô tô nước ngoài và các nhà sản xuất Trung Quốc đã mang lại lợi ích cho cả hai bên. Các công ty nước ngoài có thể tận dụng thị trường rộng lớn của Trung Quốc, trong khi các nhà sản xuất Trung Quốc có thể nâng cao chất lượng sản phẩm và công nghệ của mình. Việc duy trì sự cân bằng trong hợp tác này sẽ là chìa khóa cho sự thành công của cả hai bên trong tương lai.

Trong bối cảnh dòng xe sedan đang dần mất sức hút tại thị trường Việt Nam, một thực tế là loại hình xe này vẫn được ưa chuộng tại nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là tại Trung Quốc – thị trường ô tô lớn nhất toàn cầu. Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) đã công bố số liệu cho thấy trong 6 tháng đầu năm 2025, chỉ có 16.647 xe sedan được tiêu thụ tại Việt Nam. Đây là con số giảm 1.299 xe, tương đương gần 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Tất cả các phân khúc của dòng xe sedan, bao gồm sedan hạng B, sedan hạng C và sedan hạng D, đều có doanh số bán ra thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.

Ngược lại, tại Trung Quốc, xe sedan vẫn thống trị thị trường và chiếm thị phần lớn nhất trong tổng lượng ô tô mới bán ra trong những năm gần đây. Năm 2024, thị trường Trung Quốc đã chiếm hơn 50% doanh số bán xe sedan trên toàn thế giới, với 7,89 triệu xe bán ra, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước đó. Bên cạnh Trung Quốc, khu vực Bắc Mỹ, bao gồm thị trường Mỹ và Canada, được xem là thị trường lớn thứ hai của dòng xe sedan. Tổng doanh số xe sedan bán ra tại Mỹ và Canada đạt 2,63 triệu xe, tăng 1%. Châu Âu xếp thứ năm, sau Trung Đông (đạt 1,15 triệu xe) và Mỹ Latinh (đạt 921.000 xe). Gần đây, người tiêu dùng ô tô tại châu Âu đang chuyển hướng sang lựa chọn các dòng xe như hatchback, xe station wagon và SUV.

Về các nhà sản xuất, Toyota vẫn duy trì vị trí dẫn đầu về lượng xe sedan bán ra thị trường. Trong năm 2024, hãng xe Nhật Bản đã bán ra trên toàn cầu gần 2 triệu xe sedan. Trong đó, Toyota Camry và Corolla vẫn là những mẫu xe sedan được ưa chuộng nhất. Tuy nhiên, sự tăng trưởng của dòng xe SUV, Crossover đã tác động tiêu cực đến doanh số xe sedan của Toyota khi giảm 7% so với năm ngoái. Tập đoàn Volkswagen cũng chứng kiến mức giảm 4%, với 1,82 triệu xe sedan bán ra thị trường. Trong khi đó, các thương hiệu ô tô Trung Quốc lại cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ về doanh số xe sedan. BYD xếp thứ ba với 1,51 triệu xe sedan được bán ra (tăng 78%); Geely đứng thứ bảy với 919.000 xe (tăng 36%). Changan đạt 312.000 xe, tăng 19%; Chery đạt 298.000 xe, tăng 60%.

Kết quả này cho thấy, mặc dù đang mất sức hút tại thị trường Việt Nam và chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ các dòng xe gầm cao đa dụng như SUV, Crossover, xe sedan vẫn được ưa chuộng và khẳng định vị thế tại nhiều quốc gia trên thế giới. Điều này cũng cho thấy sự đa dạng trong nhu cầu và xu hướng thị trường ô tô trên toàn cầu, nơi mà các dòng xe sedan vẫn giữ được chỗ đứng vững chắc bên cạnh sự phát triển của các loại hình xe khác.

Các nhà sản xuất ô tô cần phải tiếp tục theo dõi và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng trên toàn cầu. Với sự cạnh tranh ngày càng tăng trong ngành công nghiệp ô tô, các doanh nghiệp cần phải không ngừng đổi mới và cải tiến sản phẩm để tiếp tục duy trì thị phần và tăng trưởng. Sự phát triển của công nghệ cũng như nhu cầu ngày càng cao của khách hàng đối với các dòng xe tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường sẽ tiếp tục định hình lại thị trường ô tô trong thời gian tới.

Như vậy, dù cho dòng xe sedan không còn là sự lựa chọn hàng đầu tại thị trường Việt Nam, nhưng trên quy mô toàn cầu, loại hình xe này vẫn giữ được vị thế và được ưa chuộng tại nhiều quốc gia. Sự kiên trì của các nhà sản xuất trong việc cung cấp các mẫu xe sedan mới với những tính năng hiện đại và hấp dẫn sẽ tiếp tục đáp ứng nhu cầu của khách hàng trên toàn thế giới.

Xuất khẩu ô tô từ Trung Quốc đang tạo nên một cuộc cách mạng trên thị trường ô tô toàn cầu, khi hàng loạt xe giá rẻ đổ vào các quốc gia, tạo ra một cuộc chiến giá gay gắt từ các đại lý ô tô ở Mexico đến Malaysia. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hướng tới biên lợi nhuận cao hơn ở thị trường nước ngoài, điều này có thể đẩy mạnh cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Các nhà sản xuất ô tô tại Trung Quốc đang phải đối mặt với khó khăn do tình trạng dư thừa công suất trong nước. Viện Nghiên cứu Ô tô Gasgoo cho biết, trong số khoảng 70 hãng sản xuất xe đang hoạt động tại Trung Quốc năm ngoái, chỉ có khoảng 15% đạt tỷ lệ sử dụng công suất nhà máy từ 70% trở lên. Điều này cho thấy ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng mang tính cơ cấu.

Để giải quyết vấn đề này, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu ra khắp toàn cầu, ngoại trừ Mỹ, nơi thuế quan quá cao khiến thị trường này trở nên khó tiếp cận. Trung Quốc hiện đã vượt Nhật Bản và Đức để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp Trung Quốc đạt được vị trí này là nhờ vào sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong nước. Từ năm 2009, khi BYD gần như là hãng xe điện quy mô duy nhất tại Trung Quốc, đến năm 2025, hàng trăm công ty đã chen chân vào thị trường. Tính đến tháng 5/2025, BYD vẫn là người dẫn đầu tuyệt đối, chiếm khoảng 27% thị phần xe điện bán lẻ tại Trung Quốc, nhưng vẫn còn khoảng 120 thương hiệu khác cạnh tranh nhau cho 37% thị phần còn lại.

Tuy nhiên, thị trường nước ngoài không phải lúc nào cũng là nơi trú ẩn an toàn. Các yếu tố địa chính trị và chi phí thiết lập mạng lưới phân phối quốc tế có thể cản trở những doanh nghiệp yếu kém. Quá trình thanh lọc của ngành ô tô Trung Quốc có thể mới chỉ bắt đầu. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn để có thể thành công trên thị trường toàn cầu.

Ngoài ra, với việc tăng cường xuất khẩu ô tô, các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ phải đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các thương hiệu khác trên thị trường quốc tế. Cuộc chiến giá lan rộng từ các showroom ở Mexico đến Malaysia chỉ là một phần của cuộc cạnh tranh này. Sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường toàn cầu có thể dẫn đến việc một số doanh nghiệp không thể tồn tại.

Theo Viện Nghiên cứu Ô tô Gasgoo, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cần phải cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng để có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chính phủ Trung Quốc cũng cần có những chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô để giúp các doanh nghiệp có thể xuất khẩu ô tô một cách hiệu quả hơn.