Tình trạng vô gia cư đang trở thành một vấn đề cấp bách tại Quận Santa Clara, California. Theo số liệu thống kê mới nhất, có đến 10.711 người vô gia cư trong quận, tuy nhiên số lượng giường bệnh tại các nhà tạm trú và chương trình hỗ trợ chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu. Cụ thể, chỉ có 38 giường bệnh tại 4 nhà tạm trú và chương trình trên toàn quận, tức là cứ ba người vô gia cư thì chỉ có một giường bệnh. Điều này cho thấy sự bất lực của quận trong việc xây dựng nhà ở tạm thời hoặc lâu dài đủ nhanh để giải quyết tình trạng dân số vô gia cư ngày càng tăng.

Phần lớn số giường bệnh nằm tại thành phố San Jose, với 2.989 giường tại 32 nơi trú ẩn tạm thời và chương trình cụ thể. Dịch vụ trú ẩn lớn nhất của quận là chương trình phiếu giảm giá nhà nghỉ LifeMoves, có thể phục vụ 291 người cùng lúc và tọa lạc tại San Jose. Tất cả các nơi trú ẩn đều được điều hành bởi một số ít các tổ chức phi lợi nhuận, nổi bật nhất là LifeMoves, điều hành 10 chương trình trú ẩn trên toàn quận, tổng cộng 1.052 giường.

Quận đang dẫn đầu các dịch vụ hỗ trợ người vô gia cư trong khu vực, với phương pháp tiếp cận ba mũi nhọn — ưu tiên phòng ngừa, cung cấp nơi trú ẩn tạm thời và nhà ở cố định. Tuy nhiên, các quan chức quận và những người ủng hộ cho rằng vẫn còn những bất cập trong hệ thống. Việc thiếu sự phối hợp giữa các tổ chức và dịch vụ hỗ trợ khiến việc giảm thiểu tình trạng vô gia cư trở nên khó khăn hơn.

Nhà sáng lập Agape Silicon Valley, Todd Langton, cho rằng cách giải quyết tình trạng vô gia cư hiện nay là cực kỳ vô đạo đức, kém hiệu quả và lãng phí tiền thuế của người dân. Để giải quyết vấn đề này, Langton cho rằng cần tập trung vào việc xây dựng nhà ở cố định bên cạnh việc củng cố các giải pháp tạm thời. Cũng như cần phải đánh giá lại tác động của các dịch vụ hỗ trợ phi lợi nhuận và tăng cường trách nhiệm trong việc chi tiêu của thành phố cho các giải pháp dành cho người vô gia cư.

Trong khi đó, phó chủ tịch hội đồng quản trị của South Bay Community Land Trust, Sandy Perry, cho rằng các tổ chức phi lợi nhuận phục vụ người vô gia cư đã thành công trong việc cung cấp nơi trú ẩn, nhưng việc ngăn chặn tình trạng vô gia cư là một vấn đề lớn hơn. Cần phải có sự cân bằng trong các giải pháp, bao gồm sử dụng quỹ nhà ở giá rẻ cho các khu nhà ở tạm thời và lâu dài.

Nhìn chung, tình trạng vô gia cư tại Quận Santa Clara đang trở thành một thách thức lớn, đòi hỏi sự chung tay của các cấp chính quyền, tổ chức và cộng đồng để giải quyết. Các giải pháp cần được triển khai một cách toàn diện và hiệu quả, bao gồm cả việc xây dựng nhà ở cố định, củng cố các giải pháp tạm thời, và tăng cường trách nhiệm trong việc chi tiêu của thành phố cho các giải pháp dành cho người vô gia cư. Chỉ khi có sự phối hợp và chung tay của tất cả các bên, tình trạng vô gia cư tại Quận Santa Clara mới có thể được giải quyết một cách triệt để.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 24/7 đã ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu các địa phương giải tán các trại vô gia cư và chuyển những người này đến các trung tâm điều trị sức khỏe. Động thái này được cho là sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề vô gia cư tại Mỹ.

Sắc lệnh này yêu cầu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Pam Bondi xem xét lại các tiền lệ pháp lý và thỏa thuận pháp lý hiện hành ở cấp bang và liên bang. Những tài liệu này vốn hạn chế hoạt động của chính quyền địa phương trong việc dẹp bỏ các trại vô gia cư. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ ràng về cách thức mà bà Bondi sẽ thực hiện nhiệm vụ này.

Tổng thống Trump cho rằng những người sống trong các trại vô gia cư nên được chuyển đến các cơ sở điều trị các vấn đề về sức khỏe tâm thần và nghiện ngập. Tuy nhiên, ông không đề cập đến kế hoạch mở rộng các trung tâm điều trị hay cung cấp nhà ở lâu dài cho họ.

Nhiều tổ chức bảo vệ người vô gia cư đã lên án sắc lệnh này. Họ cho rằng việc kết hợp sắc lệnh với việc cắt giảm ngân sách cho nhà ở và y tế sẽ làm gia tăng tình trạng vô gia cư. Các tổ chức khác cảnh báo rằng sắc lệnh có thể hình sự hóa tình trạng vô gia cư bằng cách ép người dân rời khỏi đường phố mà không có bảo đảm về nhà ở, từ đó khiến khủng hoảng thêm trầm trọng.

Các chuyên gia cho rằng cuộc khủng hoảng vô gia cư ở Mỹ bắt nguồn từ việc đóng cửa các bệnh viện tâm thần trong thập niên 1960-1970 để chuyển sang hình thức chăm sóc cộng đồng. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này chưa bao giờ được tài trợ đầy đủ hoặc thực hiện hiệu quả, khiến nhiều người mắc bệnh tâm thần nghiêm trọng không được chăm sóc hoặc không có nhà ở.

Một số nguyên nhân khác cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng gồm tình trạng thiếu nhà ở giá rẻ nghiêm trọng, tỷ lệ nghèo đói gia tăng và việc cắt giảm các chương trình hỗ trợ nhà ở công cộng. Việc giải quyết tình trạng vô gia cư sẽ đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và nhân đạo hơn.

Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chính thức về việc liệu sắc lệnh này có thể được thực hiện hiệu quả hay không. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và tổ chức đã lên tiếng cảnh báo về những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra.

Reuters dẫn tin từ CNBC cho biết thêm về phản ứng của các chuyên gia và công chúng đối với sắc lệnh này.

Một số chuyên gia cũng chỉ ra rằng, giải pháp thực sự cho vấn đề vô gia cư không chỉ là điều trị sức khỏe tâm thần và nghiện ngập, mà còn là cung cấp nhà ở giá rẻ và hỗ trợ cho những người cần giúp đỡ.

Chính phủ Mỹ cần có một cách tiếp cận toàn diện và nhân đạo hơn để giải quyết vấn đề vô gia cư, bao gồm tăng cường hỗ trợ nhà ở công cộng, mở rộng các chương trình điều trị sức khỏe tâm thần và nghiện ngập, cũng như tìm cách giảm nghèo đói.