Doãn Minh Thiện, người sáng lập tập đoàn công nghiệp ô tô Lifan, đã trải qua một cuộc đời đầy thăng trầm, từ tuổi thơ khó khăn đến đỉnh cao của sự nghiệp kinh doanh và cuối cùng là sự suy tàn của đế chế ông xây dựng. Câu chuyện của ông là minh chứng cho tinh thần không bao giờ là quá muộn để khởi nghiệp và cũng là câu chuyện về sự lên xuống của một doanh nhân đầy tài năng.
Sinh năm 1938 trong một gia đình địa chủ khá giả, Doãn Minh Thiện đã có một tuổi thơ đủ đầy và sung túc cho đến khi biến cố ập đến: cha mất sớm, gia đình sa sút, phải chuyển về sống trong căn nhà tranh tồi tàn. Ở tuổi 12, cậu bé Minh Thiện đã sớm bước vào đời, tự mày mò kinh doanh kim chỉ để nuôi sống mẹ và bản thân. Lời dặn của mẹ: “Không học thì đời con cũng vô dụng” trở thành kim chỉ nam trong cuộc đời ông.
Doãn quyết tâm quay lại học tập và nhanh chóng thể hiện mình là một tài năng toán học xuất sắc. Tuy nhiên, tai họa lại ập đến khi ông bị đuổi học và sau đó bị kết án 18 năm tù cải tạo vì một số phát ngôn bị xem là “sai lệch” trong giai đoạn chính trị cực đoan.
Trong suốt gần 2 thập kỷ sau song sắt, ông vẫn không bỏ cuộc. Thay vào đó, ông học tiếng Anh, đọc văn học cổ điển, dịch sách, rèn luyện thể chất để chuẩn bị cho ngày trở lại. Ra tù ở tuổi 41, trong tay không tiền, không địa vị, ông bắt đầu hành trình tái thiết cuộc đời.
Làm phiên dịch, giảng viên rồi biên tập viên, ông nhanh chóng được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà xuất bản Trùng Khánh. Năm 1985, ở tuổi 47, ông từ bỏ công việc nhà nước để tìm hiểu thế giới kinh doanh, sau đó tự mình lập công ty sách.
Cuốn sách “Một hào cho học sinh trung học” phát hành sau đó đã bán hơn 30 triệu bản, đem về khoản lợi nhuận khổng lồ, tạo bước đệm để ông bước vào hành trình mạo hiểm hơn. Ở tuổi 53, khi đồng nghiệp nghĩ đến nghỉ hưu thì ông thành lập Công ty Lifan, bước vào ngành công nghiệp xe máy.
Lifan vươn lên mạnh mẽ bằng đổi mới công nghệ: sản xuất động cơ siêu nhỏ, giới thiệu động cơ xe máy đầu tiên sử dụng khởi động điện tại Trung Quốc. Năm 2003, ông tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực ô tô và tạo ra cú hích bùng nổ cho ngành công nghiệp ô tô nội địa.
Đỉnh cao rực rỡ đến cú ngã đau đớn. Năm 2010, Lifan niêm yết trên sàn chứng khoán Thượng Hải. Doãn Minh Thiện khi ấy đã 72 tuổi, trở thành người giàu nhất Trùng Khánh với tài sản ước tính hơn 11 tỷ NDT. Tuy nhiên, năm 2016, Lifan vướng vào vụ điều tra liên quan đến khoản trợ cấp hơn 100 triệu NDT từ chính phủ trung ương.
Do ảnh hưởng uy tín và niềm tin thị trường nên doanh thu lao dốc. Ông tuyên bố nghỉ hưu năm 2017, nhưng chỉ 2 năm sau, buộc phải trở lại để “cứu đứa con tinh thần”. Năm 2020, Lifan chính thức nộp đơn xin tái cơ cấu và phá sản, chuyển giao quyền sở hữu cho Tập đoàn Geely.
Tháng 8/2023, Doãn Minh Thiện chủ động chuyển vào viện dưỡng lão. Không sống cùng con cái, không thuê người chăm sóc, ông chọn một cuộc sống giản dị và lặng lẽ. Gần tuổi 90, sống cô độc trong viện dưỡng lão, Doãn Minh Thiện chia sẻ một tâm niệm giản đơn nhưng sâu sắc: trong kinh doanh cũng như trong cuộc đời, không có điều gì là vĩnh cửu.
Với câu chuyện của mình, Doãn Minh Thiện đã chứng minh rằng không bao giờ là quá muộn để khởi nghiệp và đổi thay. Đó cũng là lời nhắn nhủ cho thế hệ doanh nhân trẻ: thành công không đến dễ dàng, nhưng với quyết tâm và nỗ lực, mọi điều đều có thể.