Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã đi sâu vào khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ, cung cấp cái nhìn sâu sắc về động lực nằm sau những tương tác xã hội này. Được dẫn dắt bởi Giáo sư Tim Clutton-Brock từ Đại học Cambridge, nghiên cứu này đã tuyển mộ gần 600 người tham gia, độ tuổi từ 25 đến 45, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của mình đối với những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ, bao gồm thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh, và nhiều hơn nữa.
Kết quả của nghiên cứu này đã chỉ ra rằng phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, với mức độ tiêu cực cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ điển hình, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn có thể dễ dàng nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Điều đáng chú ý là nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể. Điều này cho thấy sự phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ giữa phụ nữ và cách nó liên quan đến các nguồn lực xã hội và cá nhân.
Nghiên cứu sâu hơn đã chỉ ra rằng phụ nữ thường tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính khi đề cập đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này ngụ ý rằng phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới. Sự khác biệt này làm nổi bật sự phức tạp của động lực xã hội giữa các giới và cách tiếp cận của từng giới đối với cạnh tranh và tương tác xã hội.
Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời – những yếu tố được xem là quan trọng trong việc đảm bảo sự an toàn và nâng cao địa vị xã hội. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị. Sự khác biệt trong cách tiếp cận cạnh tranh này phản ánh những áp lực và kỳ vọng xã hội khác nhau mà mỗi giới phải đối mặt.
Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế. Sự cạnh tranh này có thể diễn ra một cách âm thầm và phức tạp, thông qua các tương tác xã hội hàng ngày và không nhất thiết phải là ganh đua một cách rõ ràng.
Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt. Việc hiểu rõ hơn về động lực đằng sau sự cạnh tranh này có thể giúp chúng ta xây dựng những mối quan hệ lành mạnh và tích cực hơn giữa các cá nhân, đồng thời cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét các yếu tố xã hội và tâm lý trong việc nghiên cứu về tương tác con người. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào tạp chí Nature để tìm hiểu thêm.